Welkom bij weer een nieuwe blog! De tweede blog over reflux, oftewel maagzuur. Heb je de eerste gemist? Klik dan hier om ‘m te lezen. Waar gaat deze tweede blog over? In januari keek ik de replay van de bijeenkomst ‘Reflux: Eat, drink and be merry!’ terug, een online bijeenkomst georganiseerd door Vocal Health Education, gebaseerd in de UK. Dit is een non profit organisatie, opgericht door Dr Jenevora Williams en Stephen King.
Soorten reflux
Volgens Stephen, die heel veel patiënten ziet met een reflux diagnose, zijn er vooral 2 soorten reflux die in de literatuur voorkomen; GORD (Gastroesophageal reflux disease- daar istie weer! Ons favoriete nieuwe galgje woord!) en LPR (Laryngopharyngeal reflux), soms ook wel silent reflux genoemd. Maargoed, wat houden deze twee verschillende vormen van reflux in?
Bij GORD gaat er bij de sluitspier van de maag iets niet helemaal goed. Er komt zuur vanuit de maag omhoog en het blijft lekker ergens in je keel hangen. Terwijl het omhoog komt, brandt dit zuur verschillende structuren die het onderweg tegenkomt een beetje aan, totdat het in de mond aankomt en er waarschijnlijk wat zuur…uit wil. Dit herken ik zelf heel erg. Het is een heel vervelend gevoel, niet hetzelfde als overgeven, maar wel alsof er echt wat uit moet en alsof je lichaam wilt overgeven. Ik probeer het altijd weg te slikken, maar dat helpt eigenlijk nooit echt. Het lijkt even te werken, maar daarna lijkt het zuur juist weer heftiger omhoog te komen. Komt vaak met een branderig gevoel achter het borstbeen en een maag die wat overstuur is. Check en check!
Dan is er nog de tweede vorm van reflux, LPR, ook wel silent reflux. Dit is Stephen’s special interest. Hierbij heb je dezelfde effecten als bij GORD, maar geen symptomen die je kunt waarnemen. Oftewel: er is geen zuur te zien. Er is roodheid, irritatie en ontsteking te zien, maar geen bewijs dat er ook zuur is in het lichaam. Bij extreme varianten van GORD, kan je met een flexibele endoscoop (een dunne slang) zien dat er zuur aanwezig is in het keelgebied. Heel zeldaam wel, geeft hij aan. Maar het komt heel af en toe voor. Er zijn PH onderzoeken waarmee je de zuurgraad in het lichaam kan checken, maar dat is blijkbaar heel oncomfortabel. Het lichaam vindt dat meestal ook niet prettig, en er zou misschien vaker reflux kunnen worden gemeten omdat het dan een reactie van het lichaam is (daar houden ze natuurlijk wel rekening mee, maar iets om in je achterhoofd te houden). LPR wordt soms ook wel de ‘singer’s reflux disease’ genoemd.
Dan is er nog een derde vorm van reflux: NERD (non erosive reflux disease). Dit is de minst voorkomende variant van reflux.
Hoe krijg je een reflux diagnose?
Nou, meestal heb je dan last van bepaalde symptomen, zoals (naast de oprispingen van zuur) heesheid, een pijnlijk gevoel in de keel, een globus gevoel (het gevoel alsof er een soort brok in je keel zit). Een huisarts kan in de UK officieel geen reflux diagnosticeren. Dat moet een specialist doen en is erg ingewikkeld en duur. Ik heb opgezocht hoe dat in Nederland is, en het lijkt erop dat ook in Nederland een huisarts dat niet officieel kan vaststellen. Stephen en Jenevora geven aan, dat als je naar de huisarts gaat, je vertelt over je symptomen, en de huisarts zegt: ja, dat kan weleens reflux zijn, dat dat géén officiële diagnose is. Ook niet als de huisarts je wat medicatie meegeeft. Om het echt officieel vast te stellen, moet er onderzoek in het ziekenhuis gedaan worden door een maag-darm-lever-arts. Als je lang last hebt van heesheid, kun je naar een KNO-arts gaan. Een KNO kan zien of het keelgebied en het gebied rond de stembanden rood is, en dat zou kunnen komen door reflux. Maar het kan ook hele andere oorzaken hebben. Meer dan de helft van de patiënten waarvan eerst gedacht werd dat ze reflux gerelateerde heesheid hadden, daarvan bleek later dat ze geen reflux hadden (uit onderzoek van Karansky et al, 2022). Stephen geeft aan dat er verder echt heel veel mensen met stemproblemen zijn waar niet echt een goede diagnose gevonden voor kan worden. Dus wat er kan gebeuren, is dat er gedacht wordt: ‘hmm, je hebt heesheid, je hebt een brok in de keel, wat pijn in het keelgebied, hmm, dat zou reflux kunnen zijn. We zetten je daar neer, want we weten niet in welke categorie je anders thuishoort.’ Een KNO-arts kan reflux dus niet diagnosticeren.
Oké, maar wat kunnen we nou doen, als je symptomen hebt van reflux? Stephen en Jenevora geven aan dat medicatie vaak niet echt lijkt te helpen. Of, het helpt misschien wel op korte termijn, maar het lost niks op. Het vermijden van bepaalde soorten eten zijn ze ook niet echt fan van. Maar: ze geven wel aan dat je het zou kunnen onderzoeken. Je zou bijvoorbeeld een maand lang geen gluten of zuivel kunnen eten, en kijken wat er dan gebeurt. Niet omdat dat vaak reflux lijkt te veroorzaken, maar gewoon om de simpele reden dat er steeds meer mensen last lijken te hebben van een gluten- of zuivel intolerantie. Ze geven aan dat journaling ook wat inzicht zou kunnen geven in de situaties waarin je last hebt van reflux. Hoe voelde je je in een bepaalde situatie en hoe voelde je buik? Kreeg je last van reflux symptomen? Zou het ook te maken kunnen hebben met de mensen met wie je aan het eten was, of waren er andere stressfactoren? Dat soort dingen.
Het middenrif en reflux
En hoe zit het dan nu met het middenrif en reflux? Buckle up, buttercup! Hier komt weer even wat anatomische informatie jouw kant op. Als je hier klikt en even doorscrollt naar figuur 2, dan zie je, nadat je wat andere smakelijke plaatjes hebt gezien, het middenrif vanaf de onderkant. De eerste anatomie onder de knie ging over het middenrif, maar wat ik er niet bij heb genoemd, is waar het middenrif aan vastzit. Het middenrif zit aan de achterkant vast aan de ruggengraat. Alle delen van de ruggengraat hebben een lettertje en een cijfertje, en het middenrif zit vast aan L3 of L4. Dit vindt Stephen erg interessant, omdat er veel mensen zijn met lage rugklachten. Zouden lage rugklachten en reflux dan aan elkaar gerelateerd kunnen zijn? (Fun fact: ik heb, sinds ik van de trap ben gevallen op mijn onderrug een aantal jaar geleden, relatief snel last van lage rugklachten…en dus ook af en toe last van reflux?!) Maargoed. Hoe zit het dan met ademen? Als we heel diep inademen, en er is veel beweging in het middenrif, dan worden de darmen gemasseerd. Dit helpt met de spijsvertering. Alleen, als mensen anxious zijn, dan gaan ze anders ademen. Vaak niet laag en langzaam, maar hoog en oppervlakkig. Is er een correlatie tussen reflux en een hoge ademhaling? Stephen denkt van wel.
Hij vertelde een super interessant verhaal van een patiënt. Die kwam bij Stephen langs met reflux klachten, en maagzuur dat omhoog kwam. Hij is van de massage, acapunctuur, etc., dus hij raakt wat aan in het gebied rondom het middenrif. Opeens geeft de patiënt aan: ja, ik krijg nu het gevoel wat ik heb als ik reflux heb. Haar buik maakt wat geluidjes (meestal betekent dit dat er weer wat beweging in zit, en is dat een goed teken), en ze voelt zich wat beter. Ze gaat naar huis, en in de avond krijgt Stephen een mail dat het veel slechter met haar gaat. Ze moet maagzuur overgeven en voelt zich over het algemeen erg slecht. Stephen denkt, oh nee, ik heb echt iets totaal verkeerd gedaan. Als ze de volgende dag contact hebben, geeft de patiënt aan dat ze gedroomd heeft over haar overleden moeder. Ze geeft aan dat ze zich realiseerde dat de reflux klachten na haar begrafenis zijn begonnen. Het voelde toen letterlijk alsof ze niet kon ademen, waarna haar maagzuur opgekomen is. Dus: traumatische ervaringen kunnen ervoor zorgen dat mensen anders gaan ademen, waardoor ze last kunnen krijgen van maagzuur omdat de darmen dan niet meer lekker gemasseerd worden en het adempatroon oppervlakkig(er) is (de patiënt voelde zich hierna trouwens uiteindelijk weer beter!).
De oplossing?
Dus, een lage ademhaling, en veel beweging in het middenrif, zou dat een mooie oplossing zijn? Het helpt niet alleen met het masseren van de darmen, maar geeft ook seintjes af aan het parasympatische zenuwstelsel (hee, weer een leuk nieuw galgje-woord!). Ik heb even op mijn goede vriend Wikipedia opgezocht wat dit is, en blijkbaar is dat het deel van het zenuwstelsel dat de organen beïnvloedt zodat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen.
Stephen ziet een link tussen stemproblemen, reflux, en een slechtere mentale gezondheid. Hij geeft aan dat, als de mentale gezondheid van mensen beter wordt, hun reflux meestal ook over gaat. Een slechtere mentale gezondheid, anxiety, piekeren, maar ook als je heel boos bent of gewoon heel erg druk: dit kan allemaal zorgen voor refluxklachten. Als je alleen met de reflux aan de slag gaat, en niet aan de slag gaat met wat daar onder kan zitten aan mentale klachten, dan gaat dat waarschijnlijk niet helpen. Het kan hierbij ook helpen om met de stem aan de slag te gaan, maar het wat breder en holistischer aan te pakken. Dus bijvoorbeeld ook: wanneer eet je, wat eet je, ben je je bewust van de situatie daaromheen? Waarom is het nu veiliger voor het lichaam om reflux te hebben, dan om het niet te hebben? Stephen denkt dat het een beschermingsmechanisme is, waarop het zenuwstelsel reageert. Hij denkt dat als je wat dieper ingaat op wat er onder de reflux kan zitten, gecombineerd met stemoefeningen of stemtherapie, je best wel eens op de goede weg zou kunnen zitten.
Dus, volgens Stephen moet je je niet afvragen: waarom heb ik reflux, maar: waarom nu? Dus, met dit in mijn achterhoofd, ga ik de volgende keer dat ik hier last van heb eens goed op onderzoek uit…en lekker laag ademen. (benieuwd hoe ik dat doe? Check dan ook deze blog!)
Anatomie onder de knie
Deze keer een korte anatomie onder de knie, die vooral voortborduurt op de vorige (je leest ‘m hier!). Tijdens de vorige blog ging het over de lagen van de stembanden, en had ik het er al kort over dat de stembanden bestaan uit verschillende lagen. Om de een of andere reden, worden er in verschillende boeken, een verschillend aantal lagen genoemd.
Hiernaast zie je een schema waarin er twee delen worden genoemd, bestaand uit:
1) cover: het slijmvlies en een ligamentlaag
2) body: een ligamentlaag en de spier
Maar, ik denk dat de meest voorkomende beschrijving degene is waarin er drie delen genoemd worden:
1) slijmvlieslaag
2) ligamentlagen
3) spierlaag, oftewel: de thyroarytenoid muscle (ook wel TA muscle genoemd. Deze spier heet de thyroarytenoïde spier in het Nederlands, en wordt ook wel de musculus vocalis genoemd).
Nou, zoals ze zeggen: dit was hem weer voor vandaag! Ik ga een kleine zomerbreak in, dus de volgende blog verschijnt weer in het najaar. Tot de volgende!
De kleurplaat komt uit A Vocal Anatomy Colouring Book van Eimear McCarthy Luddy. Dit is de link naar haar shop!