Ken je dat gevoel?
Dat het voelt alsof er iets brand in je keel, alsof er maagzuur omhoog komt? Ik wel. Ik had er afgelopen najaar ineens meer last van. Ik kon het niet echt aan iets koppelen, het voelde voor mij niet echt logisch. Ik heb er niet vaak last van, maar wel sinds mijn tienerjaren ineens bepaalde periodes. Of misschien: tijdens bepaalde gebeurtenissen. Toen ik in december op Instagram de online bijeenkomst ‘Reflux: Eat, drink and be merry!’ voorbij zag komen, dacht ik: ah! Meer informatie over maagzuur! Dat kan ik wel gebruiken. Ik kon er op het moment zelf niet bij zijn, het was vlak voor kerst, dus keek ik de replay in januari.
Dus. Wat was het precies? Het was een online bijeenkomst georganiseerd door Vocal Health Education, gebaseerd in de UK. Dit is een non profit organisatie, opgericht door Dr Jenevora Williams en Stephen King. Zij zijn stemprofessionals die echt heel.veel. kennis hebben over alles wat met stem en de gezondheid van de stem te maken heeft. Deze bijeenkomst noemden ze een mix tussen een podcast en een webinar, maar toch ook allebei niet. ‘It’s just a nice chat’, zei Jenevora, dus daar zat ik in mijn stoel, klaar om naar de replay van deze nice chat te luisteren. Het bleek vooral een gesprek tussen Jenevora en Stephen, waarbij de aanwezige mensen vragen konden stellen.
Ik ben dus al een tijdje erg geïnteresseerd in reflux (de medische term voor maagzuur), vooral op momenten dat ik er zelf last van heb. Dan denk ik weer: oja, hier heb ik soms last van. En dan gaat mijn brein op onderzoek uit, zo van, hmm, waarom heb ik hier nu last van? En vaak heb ik wel wat ideeën, maar geen idee of die kloppen. Bijvoorbeeld: ik zal wel te veel of te vet gegeten hebben. Iets waar mijn maag niet goed op reageert, of gewoon teveel door elkaar. Of: ik zal wel teveel gepraat hebben tijdens het eten, waardoor mijn ademhaling anders is dan normaal. Maar eerlijk gezegd heb, of had, ik er nooit echt vaak genoeg last van om op verder onderzoek uit te gaan. Tot nu.
Waarom zijn er nu zoveel mensen met een reflux diagnose?
Stephen is ook al een tijdje geïnteresseerd in reflux. Vooral omdat maar liefst de helft van de mensen die naar hem toekomen of kwamen in zijn praktijk, een reflux diagnose hebben. Silent reflux, normal reflux, Gastroesophageal reflux disease (saay whaaaatt- serieus, als je dit woord bij galgje gebruikt dan wordt het vast niet snel geraden!). Hij vond het allemaal nogal mysterieus (‘reflux related this, blabla related blabla’). Hij begreep het niet precies. Natuurlijk begreep hij dat reflux iets is waar mensen last van zouden kunnen hebben, maar hij begreep niet precies waarom het een effect op de stem zou hebben. En hij vroeg zich ook af: waarom nu? Waarom komen er recentelijk zoveel mensen langs met stemproblemen, in combinatie met een reflux diagnose? Hij heeft toen onderzoek gedaan naar of manuele therapie een positieve invloed zou kunnen hebben op mensen met refluxklachten. Er werd een protocol ontwikkeld waarin een reflux ernstscore werd bijgehouden, gedurende 4 weken. In deze 4 weken werden er zangers met manuele therapie behandeld, en was er een significante daling van de ernst van de klachten – bij een paar zangers ging het van een score van rond de 23 naar een score van rond de 2. Dit zette Stephen aan het denken.
Hoe kan dat? Hoe kan het dat reflux, spul dat vanuit je lichaam omhoog komt en soort van blijft hangen in de keel, verholpen of verminderd kan worden door aanrakingen van handen aan de buitenkant van het lichaam? Stephen vond het niet logisch dat dát iets zou kunnen veranderen aan wat er omhoog komt aan zuur in het lichaam. Vooral niet omdat het omhoog komt en blijft zitten in de keel, waar het het slijmvlies als het ware brandt (terwijl ik dit typ, kan ik zo de sensatie omhoog halen van een brandend gevoel in mijn keel).
Onderzoek, onderzoek, onderzoek
Nou goed, Stephen ging op verder onderzoek uit. Hij wilde meer weten. Hij maakte een acupunctuur protocol (‘nothing new under the sun’, zoals Stephen zegt), en hij schreef een boek over acupunctuur en de stem met een collega uit België (hier te vinden, mocht je geïnteresseerd zijn). Hij vergeleek hierbij moderne geneeskunde met ‘the yellow emperor’s yellow medicine’, een boek dat al heel oud is (en dan bedoel ik ook echt heeeel oud. Meer dan 2000 jaar!). Hij was er benieuwd naar wat er vroeger gezegd werd over waar je het lichaam zou kunnen aanraken om reflux te verminderen (wat we nu dus herkennen als reflux). En: wat hiervan zou er nu nog bruikbaar zijn? Dus: hij begon weer een nieuw onderzoek. Zoals Stephen zegt: ‘And we sorta just tried it. We just got 50 people together and just stuck a load of needles in them’. De resultaten varieerden van ‘life changing’ tot ‘pretty good’ tot ‘niet echt een verandering’. Maar wat echt naar voren kwam, is dat mensen zich daarna over het algemeen beter voelden (ongeacht welk resultaat ze uiteindelijk hadden aangevinkt). En als ze zich beter voelden, ook emotioneel, werden hun reflux symptomen minder. Dit was het moment waarop ik dacht: hoooo, oké, wacht eens even. Als mensen zich emotioneel beter voelden, werden hun reflux symptomen beter?! Daar had ik nog nooit over nagedacht. Verschillende soorten eten, ja. De settings waarin ik dan aan het eten was, ja. Misschien ook wie er dan nog bij waren. Maar ik had nog nooit eerder over mijn mentale staat gedacht in combinatie met mijn reflux symptomen.
Maar, hoe wordt er nu eigenlijk gemeten dat mensen reflux hebben? Dames en heren, ik presenteer: Reflux Symptom/Severity Index (RSI). Dit protocol meet de symptomen van reflux, niet de reflux zelf (ik vond online verschillende lijsten, dus ik weet niet precies wat DE lijst is…). Er staan vragen in zoals: ik heb een brok in mijn keel, waarbij 0 = nooit en 5 = altijd. Een score van 13 of meer staat voor een reflux diagnose. Het wordt gezien als een valide instrument, een ‘gold standard diagnostic’. Als je op de vraag: ‘ik heb last van heesheid’ een 5 scoort, dan heb je al een derde van een reflux diagnose. Als je daarna nog op ‘ik heb een brok in mijn keel’ 5 punten scoort (ook wel globusgevoel genoemd), heb je al 10 punten gescoord. Stephen geeft aan dat er ook nog een item is dat bijvoorbeeld gaat over ademhalen, en als je daar ook 5 scoort, dan heb je in totaal al 15 punten (als je op de rest een score van 0 invult). Technisch gezien, heb je dan reflux. Hij zegt dat geen enkele arts met alleen deze 3 componenten uit een vragenlijst reflux zou diagnosticeren. Maar hij geeft aan: hoe vaak zouden we dan kunnen zeggen dat er reflux is, terwijl heesheid en bepaalde spierspanning in het keelgebied, ook andere oorzaken zouden kunnen hebben dan reflux?
In de volgende blog meer over de verschillende soorten reflux, en het middenrif en reflux. Wat hebben deze met elkaar te maken? Hebben ze überhaupt met elkaar te maken? En komen we achter het antwoord of we met zekerheid kunnen zeggen wanneer iemand echt reflux heeft? En waarom er juist nu zoveel mensen met relux gediagnosticeerd worden? En wat nou echt zou kunnen helpen? Wát een cliffhanger!
Anatomie onder de knie
Oké, de vorige keer hadden we het over het trilpatroon van de stembanden, klik hier om terug te lezen. Ook hebben we geleerd dat de stembanden boven de luchtpijp zitten (lees hier meer). Laten we vandaag wat dieper ingaan op de lagen van stembanden. Pardon, de lagen van de stembanden, hoor ik je denken? Klopt.
De stembanden bestaan uit verschillende lagen. Je hebt dus twee prachtige stembanden, waarmee je geluid kan maken. Aan de voorkant zitten ze aan het thyroid (het schildkraakbeen), bij elkaar. Gezellig. Aan de achterkant zitten ze apart vast aan de ary’s, oftewel: de arytenoïden, oftewel: de bekerkraakbeentjes. Want: soms heb je ook even ruimte voor jezelf nodig.
Deze kraakbeentjes zorgen er o.a. voor dat de stembanden open en dicht gaan (met behulp van verschillende spieren), maar deze ary’s kunnen nog veeel meer. Laten we daar een andere keer op ingaan.
Zoals je op de tekening kan zien, bestaan de stembanden uit verschillende delen. Ik moet zeggen, ik heb in verschillende jaren verschillende keren hoofdpijn gekregen tijdens het uitzoeken van waar een stemband nou precies uit bestaat. Er lijken verschillende opties te zijn:
1. Je stembanden zijn spieren (makkelijke optie)
2. Je stembanden bestaan uit verschillende lagen, -latijnse naam-, -latijnse naam-, -en nog een latijnse naam- (het wordt al wat ingewikkelder, maar vind ik nog te behappen)
3. De lagen hebben lagen en lagen en tachtig latijnse namen (error in brein, ik ben afgehaakt)
Dus, laten we de eerste alvast in ons geheugen opslaan. Stembanden zijn spieren: check. Als we er iets dieper op induiken, dan kan ik je verklappen dat de stembanden over het algemeen worden opgedeeld in 3 componenten: een spierlaag, ligamentlagen en aan de buitenkant een slijmvlieslaag.
Als je een zachter, minder ‘direct’ of ‘intens’ geluid maakt, dan trilt alleen de slijmvlieslaag (Neutral of falsetto in CVT termen). Als je een harder, wat meer ‘direct’ of ‘intens’ geluid maakt, dan trilt niet alleen de slijmvlieslaag, maar ook de andere lagen in meer of mindere mate (metalige geluiden in CVT termen).
Dat was ‘m weer voor nu. Tot de volgende blog!
De kleurplaat komt uit A Vocal Anatomy Colouring Book van Eimear McCarthy Luddy. Dit is de link naar haar shop!